Incarnaatklaver
Melkveehouders Marjan en Erik van der Velde verrijken hun grasland steeds met meer soorten. In overleg met de zaadleverancier kunnen ze zoeken wat bij ze past. Wat succesvol is, houden ze aan en voor wat mislukt proberen ze wat nieuws.
Voor verschillende grondsoorten bestaan standaardmengsels voor kruidenrijk grasland. Marjan en Erik van der Velde passen hun mengsel graag aan bij de specifieke wensen van hun bedrijf in het Groningse Niehove. Toen ze Pim Clotscher van Zaadhandel Neutkens spraken op de BioBeurs in Zwolle gaf dat een impuls naar nog meer op maat kiezen van het mengsel. „Hij had vanuit de praktijk duidelijk kennis van soortenrijke mengsels en ook op hele verschillende soorten grond. Met hem zijn we verder gaan proberen. Wat er goed slaagt hangt af van de omstandigheden. We hebben nu twee stukken van 5 hectare zo ingezaaid. In voorjaar 2018 kregen we in mei hevige slagregens, toen we net onder goede omstandigheden gezaaid hadden. Een stuk grond is verslempt. Het kwam goed, maar je ziet dat op het ene deel veel luzerne staat en op het andere meer klaver”, zegt Erik. Ook varkensgras ging domineren op het verslempte deel, maar gelukkig verdween dat nadat de koeien er meerdere keren geweid waren.
Dat natuurlijke herstel kan bijzonder snel gaan ervoeren de veehouders. Erik: „In mei leek het bekeken met dat varkensgrasperceel, maar de diversiteit kwam enorm snel terug. In juni stond er al weer een geweldig mooi en divers gewas. De koeien hebben dus invloed op de groei. Biodiversiteit is het managen van chaos. Je wacht af wat er komt en gaat daarna verder met wat je hebt. In een systeem zonder kunstmest past rietzwenk beter dan raaigras en je moet ernaar streven niet alleen kropaar over te houden.”
Doorzaaien
In het mengsel blijken cichorei en smalle weegbree altijd goed te groeien, klavers krijgen het wat moeilijker, als de bodem rijker wordt en wilde peen, duizendblad en kleine pimpernel zien de telers goed presteren in het mengsel. De vlinderbloemigen versterken de prestatie van het geheel. Daarom zaaide Erik vorig najaar bladrogge en vlinderbloemigen door. De koeien vraten bij de laatste weidegang behoorlijk wat van de Perzische klaver, de incarnaatklaver en de wikke weg. Toch kwamen de soorten in het voorjaar goed terug en die stukken leverden dit voorjaar het meeste gras. „We willen meer zo doen”, zegt Erik. „Je krijgt zonder bemesting meer gras.”
Grasland na doorzaai
Het doorzaaien met de speciale frees en het werken met steeds rijkere mengsels geeft de methode een duw in de rug. Mislukt er iets, dan proberen de veehouders gewoon wat anders. Mooie bijkomstigheid is dat de weidevogels profiteren van de methode. Marjan noemt de kievit, de grutto, de veldleeuwerik en de roofvogels velduil en grauwe kiekendief. Buizerds, sperwer, de ransuil en reigers zijn regelmatig op het land te zien. Erik zaait de mengsels voor de koeien, maar het geeft de ondernemers daarnaast veel voldoening dat de vogels op het leven in de weide afkomen.
Een goed ecosysteem bestaat volgens Marjan en Erik uit een diversiteit aan planten en er is altijd dierlijk leven bij. De kennis over regeneratieve landbouw ondersteunt die gedachte. Het biodiverse systeem dwingt de boer om het land te blijven observeren. Erik: „Met kruidenrijk grasland is nog veel meer mogelijk. We zijn er enthousiast ingesprongen en proberen nog veel meer in te zaaien. Zo voegden we al honingklaver toe. De grens van wat mogelijk is hebben we nog niet bereikt. Als concurrent van ridderzuring proberen we nu tillage radish uit.”
